Prikaz knjige – Dragoljub R. Živojinović: Vatikan, Katolička crkva i jugoslovenska vlast 1941-1958″,. Službeni glasnik“, Beograd 2007.
Odgovor na izuzetno provokativno pitanje iz naslova sa širim reperkusijama može se pronaći u izvrsnoj knjizi našeg uglednog istoričara akademika Dragoljuba R. Živojinovića: Vatikan, Katolička crkva i jugoslovenska vlast 1941-1958″. Premda sadržinski višeslojno naučno delo, zasnovano na brojnoj i raznovrsnoj građi iz različitih arhivskih fondova (poreklom iz SAD, Velike Britanije, Italije, Srbije i dr.), knjiga se čita u jednom dahu. Ona detaljno rasvetljava odnose Vatikana i uopšte Rimokatoličke crkve (u daljem tekstu: Katolička crkva), s jedne, i jugoslovenskih vlasti (predratne i komunističke), s druge strane – i to za vreme pontifikata pape Pija XII, inače veoma zagonetne i kontroverzne ličnosti unutar Katoličke crkve. Ovo istorijsko razdoblje obuhvatalo je niz dramatičnih događaja koji su iz temelja potresli Evropu i Balkan: užas Drugog svetskog rata; komadanje Kraljevine Jugoslavije i stvaranje Nezavisne Države Hrvatske (u daljem tekstu: NDH) ratne 1941. godine; ustaški genocid nad Srbima, Jevrejima i Ciganima u toku rata; građanski rat na raskomadanoj jugoslovenskoj teritoriji; podela intersnih sfera u Evropi i na Balkanu između velikih sila – pobednica u ratu; obnova Jugoslavije na komunističkoj ideološkoj osnovi; izbijanje Hladnog rata; Tršćanska kriza u odnosima Italije i Jugoslavije: raskid jugoslovenskog državnog vrha sa Staljinom i Informbiroom; suđenje nadbiskupu Alojziju Stepincu i njegova potonja izolacija; smrt pape Pija HII itd.
U takvim okolnostima ovog istorijskog razdoblja prelamali su se ukupni odnosi Vatikana i njegovih versko-političkih ispostava prema jugoslovenskoj državi. Tim odnosima akademik Živojinović posvećuje svu potrebnu pažnju – posmatrajući ih u kontekstu globalne politike i interesa velikih sila (Velika Britanija, SAD i SSSR) u Evropi i posleratnog preuređenja međunarodnog poretka na Balkanu. Obilje zanimljivih – do novijeg vremena, nepoznatih šokantnih“ i pikantnih“ – činjenica; zakulisne diplomatske inicijative pape Pija XII i njegovih emisara kod zapadnih saveznika; vojno-politički potezi čelnika NDH; držanje hrvatskog katoličkog klera i Brozovog gerilskog pokreta, te britanskih i američkih tajnih emisara koji su bili dobro upoznati sa stvarnim stanjem na krvavom balkanskom terenu“ – sve to predstavlja sadržinu Živojinovićevog slojevitog dela, koje na pojedinim mestima odiše privlačnošću pravog političkog trilera“.
MESTO STVARANJA USTAŠKOG POKRETA Pre svega, iz knjige jasno proizlazi da su se Sveta stolica i Katolička crkva u NDH, posebno njen episkopat, zalagali za trajno razbijanje Jugoslavije i očuvanje NDH i nakon završetka Drugog svetskog rata. Zapravo, papa Pije XII nikada nije ni skrivao svoje nezadovoljstvo stvaranjem jugoslovenske države i njenom obnovom po okončanju rata. Stoga Živojinović ističe da se razvoj političkih prilika u Jugoslaviji u međuratnom periodu doživljavao u Vatikanu kao uvreda za katoličanstvo i njegovo ponižavanje od strane vladajuće klase, tj. pravoslavnih Srba“. To je po uverenju Vatikana zapravo bila nepravda, koja se morala ispraviti izdvajanjem katoličkih zemalja – Slovenije i Hrvatske iz Jugoslavije, kako bi se zaštitile od pravoslavlja i tuđinskog poretka“. Zbog toga su Vatikan i papa Pije XII aktivno podržavali političke težnje hrvatskog separatizma – uključujući i najekstremniji ustaški pokret, zasnovan na ideologiji tzv. hrvatskog državnog prava. Još u razdoblju između dva svetska rata Katolička crkva je stavila na raspolaganje ustašama Zavod sv. Jeronima u Rimu, koji je predstavljao sedište njihovog okupljanja u Musolinijevoj Italiji. U njemu su pravljeni planovi o budućem delovanju ustaškog pokreta. Nakon završetka Drugog svetskog rata ovaj zavod je služio za bezbednu evakuaciju ustaša iz obnovljene Jugoslavije i njihovo prebacivanje u prekomorske zemlje, posredstvom uticajnih katoličkih prelata i anglo-američkih tajnih službi (tzv. pacovski kanali“). U suštini, Katolička crkva je podupirala ustašku ideologiju, kao i stvaranje NDH 10. aprila 1941. godine, a potom i njene ekstremnu državnu politiku.
Iako su pojedini katolički velikodostojnici u Vatikanu osećali stid zbog ustaškog pogroma nad Srbima, Jevrejima i Ciganima, pa su čak i javno protestovali zbog toga (npr. kardinal Eugen Tiseran, prefekt Kongregacije za istočne crkve), politika Vatikana prema NDH nije se menjala tokom svih ratnih godina: poglavar Katoličke crkve papa Pije XII ostao je dosledan u podršci NDH, a na početku rata otvoreno ju je podržavao kao saveznicu Sila osovine. Papa je smatrao da će Hitlerova Nemačka sigurno dobiti rat i postati superiorni gospodar Nove Evrope“. Ipak, nešto kasnije – posle 1943. godine – kad je postalo jasno da će antihitlerovska koalicija izaći iz rata kao pobednik, papa je nastojao – javnim i tajnim diplomatskim misijama – prebaciti NDH u tabor zapadnih saveznika. U svakom slučaju Vatikan i papa opstanak NDH nisu dovodili u pitanje.
Papa Pije XII (civilno ime: Euđenije Pačeli, rođen 1876. godine) bio je u mnogo čemu neobična ličnost: poreklom iz aristokratske porodice, izvanredno inteligentan, veoma širokog obrazovanja, asketskog izgleda i držanja, rezervisanog nastupa i govora – ostavljao je utisak nadmenosti i hladnoće u svojim nastupima. Zanimljivo je da je upravo on bio glavni pregovarač sa srpskom vladom prilikom zaključenja konkordata između Kraljevine Srbije i Vatikana u predvečerje Prvog svetskog rata. U odnosu na pojedine evropske i druge narode pokazivao je ili rezervisanost ili izrazitu naklonost: Francuzima nije mnogo verovao dok se Engleza strahovito plašio; Špance je nastojao da drži po strani, dok je Amerikance smatrao nezrelom decom među narodima“. A prema Nemcima i nemačkoj kulturi osećao je najveće poštovanje i uvažavanje; smatrao je Nemačku političkim i ekonomskim centrom Evrope. Iznad svega mrzeo je komunizam i pravoslavlje. Osovinu Berlim-Rim smatrao je najboljim oruđem u borbi protiv SSSR-a, koje je imalo da spreči njegovu moguću hegemoniju u centralnoj i istočnoj Evropi.
PAPA I NEMCI Ove papine osobine presudno su uticale na profilisanje politike Vatikana tokom Drugog svetskog rata. Što se rat više širio papina pristrasnost i naklonost prema pojedinim narodima – sve više je dolazila do izražaja. Nakon ratne pobede Nemačke nad Belgijom, Holandijom i Luksemburgom 1940. godine, Pije XII je oštro protestovao protiv nemačkog osvajanja ovih zemalja. Međutim, kada je slična sudbina zadesila Norvešku, Dansku, Grčku i Jugoslaviju, glas Pija XII nije se čuo. Razlika u držanju prema pomenutim zemljama proisticala je iz činjenice da su prve u najvećoj meri pripadale katoličkoj sferi dok su druge bile protestantske ili većinski pravoslavne.
U takvim okolnostima, politika i držanje Vatikana prema Kraljevini Jugoslaviji bili su u najvećoj meri predodređeni papinim stavovima. Neuspeh Svete stolice da zaključi konkordat sa jugoslovenskog vladom 1937. godine samo je rasplamsavao osvetničko raspoloženje kod pape, koje on nije skrivao od javnosti. Nova prilika ukazala se papi Piju XII i njegovim saradnicima da ostvare svoje namere prema Srbima i pravoslavlju formiranjem ustaškog pokreta, koji je zadobio podršku fašističke Italije i nacističke Nemačke. Politiku Svete stolice aktivno su sprovodili katolički prelati na tlu raskomadane Jugoslavije. Stvaranje Ljubljanske provincije i njeno pripajanje Italiji izazvalo je veliko oduševljenje u Vatikanu. Kao razlog za to navodilo se da će se na taj način Slovenci sačuvati od Pravoslavne crkve i njenog pritiska“.
U svojoj knjizi akademik Živojinović posebnu pažnju posvećuje zagrebačkom nadbiskupu Alojziju Stepincu. Za razliku od svog vatikanskog pokrovitelja, Stepinac je bio drugačije prirode – ističe Živojinović. On je zapravo bio ličnost ograničenih intelektualnih sposobnosti, ali do krajnosti uporan, dosledan u svojim uverenjima i poslušan prema višim autoritetima. Kao izraziti tradicionalista i konzervativac u katoličkim krugovima, Stepinac je bio odlučan protivnik korenitih političkih reformi koje bi sigurno potkopale položaj Katoličke crkve u društvu. Bio je oduševljeni pristalica NDH od početka do kraja rata. Zalagao se za njeno očuvanje i protivio se obnavljanju Jugoslavije u bilo kom obliku. Na samom početku rata podržavao je ustaški režim i ćutke prelazio preko njegovih masovnih zločina na inovercima, koji su bili počinjeni u Kristovo ime“.
Stav nadbiskupa Stepinca sledili su i drugi katolički prelati u NDH. U tome je posebno prednjačio Ivan Šarić, nadbiskup vrhbosanski, koji nikada nije ni prikrivao svoje ustaške aktivnosti. Tokom rata vodio je antisrpsku i antijevrejsku politiku u NDH, a govorio je i pisao protiv zapadnih plutokrata“ i jevrejskih masona“. U julu 1941. godine Šarić je izjavio: Ja sam također ustaša […] a dužnost je svakog sina hrvatskog naroda da bude ustaša“. Takođe, pozivao je Hrvate i muslimane na saradnju sa nemačkim i italijanskim okupatorima, a zajedno sa svojim saradnicima činio je sve u cilju zatiranja pravoslavlja na teritoriji NDH. Pored Šarića, slične stavove zastupali su i drugi visoki katolički prelati: Antun Akšamović, biskup đakovački; Petar čule, biskup mostarski; fra Josip Garić, biskup banjalučki; Janko Šimrak, koad-jutor križevački i dr. Isto tako, krčki biskup Josip Srebrnić pozdravio je italijansku okupaciju Dalmacije i stvaranje NDH. Njemu su se pridružili splitski biskup Kvirin Bonefačić, hvarski biskup Miho Pušić, te šibenski biskup Jerolim Mileta.
USTAŠE I KATOLIčKI KLER Niži katolički kler – uz neke izuzetke – sarađivao je blisko s vlastima NDH. U Aprilskom ratu 1941. godine mnogi od tih sveštenika razoružavali su jugoslovenske vojnike, upućivali ih u prihvatne logore, prikupljali oružje i preuzimali lokalnu vlast. U tome su posebno prednjačili pripadnici franjevačkog reda. Lista svih imena bila bi suviše duga, ali među najistaknutijima treba pomenuti don Iliju Tomasa, Vilima Cecelju, Ivana Miletića, fra Petra Berkovića, fra Velimira Šimića, fra Radoslava Glavaša, fra Karla Grabovca, fra Srećka Perića (javno je pozvao na ubistvo svoje sestre pošto je bila udata za Srbina), Ivana Mikana, Emanuela Rajića i dr. Neki su postali ustaški tabornici“ i poverioci: fra Didak ćorić, Martin Gecina, Milivoj čekada (rođeni brat Smiljana čekade, biskupa skopsko-prizrenskog, a potom i banjalučkog), Dragutin Kamber i dr. Drugi su bili upravnici logora smrti ili ubice, kao Miroslav Filipović-Majstorović (fra đavolo“), ili nasilni pokrštavaoci Srba, kao Božidar Bralo, Dionisije Juričev i dr.
Samo su retki katolički prelati osuđivali ustašku politiku, ali i to samo parcijalno. Tako je npr. biskup beogradski Josip Ujčić osuđivao pogrome nad Srbima, ali ne i njihovo nasilno pokrštavanje. Jedan od retkih katoličkih sveštenika koji nije ppodržavao ustaški pokret bio je Svetozar Ritig, koji se od samog početka rata priključio Brozovom komunističkom pokretu i borio protiv klerikalizacije države.
Tako je izgledala slika Katoličke crkve u NDH. Nema sumnje da je nadbiskup Stepinac znao šta su sve činili biskupi i niži sveštenici pod jurisdikcijom njegove nadbiskupije. Međutim, on je vremenom evoluirao u svojim stavovima, postajući kritičar ustaškog režima i njegovog poglavnika. Do toga je došlo tokom 1943. godine posle kapitulacije Italije, kada je postalo jasno da će i Hitler izgubiti rat. Zbog toga je nastojao da preko pape Pija XII prevede NDH na stranu zapadnih saveznika. Zato politika istrebljenja Srba u NDH, koju je ustaški režim sprovodio u kontinuitetu, više nije bila poželjna za Katoličku crkvu jer je značajno umanjivala izglede Hrvatske da izbegne tretman poražene strane i nacističkog saveznika. Od tog momenta Stepinac je govorio da su zverstva nad Srbima dovela do jačanja komunističkog pokreta u NDH, što je moglo ugroziti položaj Katoličke crkve i potkopati njene interese na celom Balkanu. A ako bi do toga zaista došlo – smatrao je Stepinac – bilo kakva državnost Hrvata bila bi dovedena u pitanje po okončanju rata. Zbog toga je pokušavao da stupi u vezu sa savezničkim emisarima kako bi im objasnio da je opstanak samostalne hrvatske države u interesu Zapada.
Na kraju – kada su velike sile odlučile da će Jugoslavija biti obnovljena na komunističkoj osnovi – Vatikan je to doživeo kao svoj novi istorijski poraz. Josip Broz je krajem rata pokušavao da se približi Katoličkoj crkvi i Vatikanu, ali je papa vazda odbijao da primi izaslanike NKOJ-a. Stoga je sukob Katoličke crkve i nove Jugoslavije bio neminovan, a Broz i KPJ su želeli da se osvete“ Vatikanu zbog otrovne propagande koju je vodio protiv NOP-a. Zaoštravanju njihovog sukoba doprinela je i odlučnost KPJ da u granice obnovljene jugoslovenske države uključi italijanska područja na kojima su živeli Slovenci i Hrvati na ostrvima, u Rijeci, Istri i Trstu. Vatikan je oštro ustao protiv takvih namera novih jugoslovenskih vlastodržaca, što je dodatno rasplamsavalo međusobno nepoverenje i oštrinu sukoba. Nekoliko visokih prelata – kompromitovanih tokom rata (Ivan Šarić, Gregori Rožman, Josip Garić, Krunoslav Draganović) – napustili su svoje dijeceze iz straha za sopstvene živote. Mnogi katolički sveštenici iz Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine dopali su zatvora, procesi pred narodnim sudovima“ odvijali su se ubrzano i bez prava na pravičnu odbranu, dok su ubistva svešetnika postala česta pojava.
PRED TITOVIM SUDOM Međutim, najspektakularniji među ovim sudskim procesima bilo je suđenje nadbiskupu Stepincu u jesen 1946. godine. Ovaj postupak je pokrenut na izričiti zahtev Josipa Broza. Suđenje je privuklo veliku pažnju domaće i svetske javnosti. Papa Pije XII je to suđenje prihvatio kao lični izazov i provokaciju vođa jugoslovenskih komunista, te je uložio sav svoj uticaj i autoritet u svetu ne bi li se Stepinac oslobodio i tako pokazao da je moćniji od novog harizmatičnog balkanskog samodršca. Posebno je angažovao katoličke humanitarne organizacije u severnoj Americi i moćnog njujorškog nadbiskupa Frensisa Spelmana, ali to ipak nije pomoglo Vatikanu. SAD i Velika Britanija nisu želele izaći u susret sve jačim vapajima demoralisanog pape da se izvrši dovoljno jak pritisak na jugoslovenski režim kako bi se Stepinac našao na slobodi. Držeći se dogovora sa Staljinom i Brozom, zapadne sile su se ograničile samo na verbalnu osudu postupaka komunističkih vlasti u Jugoslaviji ističući kako sudski postupak protiv Stepinca nije odgovarao standardima civilizovane države. Za papu Pija XII i Vatikan samo suđenje predstavljalo je prvorazrednu bruku i skandal: u njihovim očima Stepinac je bio jedna nevina žrtva i mučenik, koji je stradao samo zato što je bio protivnik bezbožničkog komunističkog režima“. Ovakav stav Pija XII delile su i potonje pape: Jovan Pavle II za čijeg je pontifikata Stepinac proglašen blaženim“, te Benedikt XVI, koji je sličnu ocenu o Stepnicu izrazio tokom nedavne zvanične posete Zagrebu.
Alojzije Stepinac je bio optužen zbog: saradnje s vrhom ustaške države; čestih susreta s Pavelićem i drugim ustaškim časnicima; katoličenja desetina hiljade Srba: podrške koju je ustašama pružao katolički kler; propovedi u kojima je podsticao na molitvu za Pavelića i protivnarodnog delovanja“ nakon okončanja rata. Sudske proces je vođen pred Većem Vrhovnog suda NR Hrvatske. Optužnicu je zastupao Jakov Blažević dok je ulogu Stepinčevog branioca imao advokat Zdravko Politeo. Zanimljivo je da je upravo Politeo branio Josipa Broza na tzv. Bombaškom procesu“. Stepinac je bio osuđen na kaznu zatvora s prisilnim radom u trajanju od 16 godina, gubitak političkih i građanskih prava u trajanju od tri godine; u toku izdržavanja kazna mu je preinačena na kućni pritvor u rodnom Krašiću, u Žumberku.
U suštini, sudski proces protiv Stepnica bio je dosta nepromišljeno vođen, nedovoljno pripremljen i s političke tačke gledišta veoma štetan. Sâm postupak više je ličio na ideološko-politički obračun u kome je optuženom unapred presuđeno, ma kakve dokaze u svoju odbranu priložio, nego na suđenje u pravnoj državi. To je na izvestan način rehabilitovalo“ Stepinca. On je nesumnjivo bio odgovoran za ono što mu je javni tužilac stavljao na teret, ali je dokazni postupak izveden nespretno i uz brojna kršenja pravila procedure i osnovnih principa pravičnog suđenja. To je sve poslužilo kao izgovor za brojne hrvatske i inostrane krugove, koji su vazda isticali da je Stepinac bio politički osuđenik bez dokazane krivice. Na izvestan način i sâm Broz im je davao za pravo ističući da se nova narodna vlast nije plašila nikoga u svetu kome komunistička revolucionarna logika nije prihvatljiva“.
ŠOKANTNI DETALJI Iz knjige akademika Živojinovića jasno se može videti da su sudbine pape Pija XII i nadbiskupa Alojzija Stepnica bile u neraskidivoj vezi. Obojica su se osećali kao pobednici na početku ratnih zbivanja 1941. godine, kao što su se osećali i kao gubitnici na kraju rata 1945. godine. Njihova istorijska i životna misija završila se nekako u isto vreme, pobedom komunističke ideologije na Balkanu i na pragu Hladnog rata u bipolarnom svetu. I jedan i drugi ostavili su iza sebe životno delo u okrilju Katoličke crkve, pa i na široj političkoj sceni, koje je u najmanju ruku problematično. Ostaje činjenica da su obojica bili suštinski bili naklonjeni ustaškom pokretu i da su na taj način, makar prećutno, odabravali masovno zversko istrebljenje Srba, Jevreja i Cigana.
Sve napred rečeno predstavlja siže knjige akademika Dragoljuba R. Živojinovića. Međutim, u njoj se mogu pronaći i neki podaci i detalji koji na čitaoca zaista deluju šokantno.
Iz jednog posebnog memoranduma Frenklina Ruzvelta upućenom njujorškom nadbiskupu Frensisu Spelmanu 1943. godine jasno se vidi da je predsednik SAD bio protiv obnove Jugoslavije i da je naginjao očuvanju nezavisne Hrvatske i stvaranju nezavisne Slovenije, a u sklopu stvaranja neke vrste podunavske (kon)federacije, na čelu s nadvojvodom Otom Habzburškim. U tom trenutku je Vinston čerčil bio za očuvanje stanja quo ante (predratnog), premda je u svakoj zgodnoj prilici naglašavao žaljenje zbog raspada Austrougarske.
Zanimljiv je bio i memorandum biskupa Alojza Hudala u poznim mesecima rata (inače istaknutog nacističkog simpatizera) upućen Josipu Brozu preko Josipa Smodlake, predstavnika NKOJ-a u Italiji, u kome se zalagao za preuređenje Balkana. U ovom memorandumu analiziraju se ondašnje prilike u Podunavlju i ukazuje na istinske potrebe naroda koji tu žive“. Hudal je, između ostalog, predložio stvaranje tzv. Dunavske konfederacije, koju bi sačinjavale Austrija, Mađarska, čehoslovačka i Jugoslavija. To bi po mišljenju ovog katoličkog biskupa bilo najbolje rešenje za Austriju, što bi imao biti prvi korak ka evropskom jedinstvu, prvenstveno ekonomskom. Na čelu Konfederacije nalazio bi se Vrhovni savet sa sekcijama u Beogradu, Pešti, Pragu i Beču. Njegovo predsedništvo menjalo bi se svake tri godine. Nije moguće utvrditi čija gledišta je iznosio Hudal – sopstvena ili nekog moćnog pokrovitelja. Brozova reakcija ne predlog nije bila poznata. ali je očigledno da je ona za njega bila neprihvatljiva.
Posebno su intrigantne zakulisne igre oko šverca zlata koje su ustaše opljačkale od svojih žrtava u NDH. Prateći trag ljubljanskog nadbiskupa Gregori Rožmana američki obaveštajci su saznali da je deo zlata prebačen u Italiju posredstvom britanskog pukovnika Džonsona, drugi je bio prenet u Rim posredstvom katoličkog sveštenika i teologa Krunoslava Draganovića. Treći i najveći deo, oko 2.400 kilograma, bio je skriven u Bernu. Zlato je bilo namenjeno finansiranju tajnih ustaških delatnosti. Prema navodima američkih obaveštajaca, Gretori Rožman i Ivan Šarić su maja 1948. godine stigli u Bern kako bi preuzeli brigu o opljačkanom zlatu i ustaškim finansijama. Njihova namera je bila da preko Italije transportuju zlato eveakuisanim ustašama u Argentinu, gde se već nalazio Ante Pavelić. Nakon obavljenih bankarskih transakcija Rožman i Šarić su zatražili i dobili američke iseljeničke vize. Iz Švajcarske Rožman je otišao u SAD, u Klivlend, a Šarić u Španiju.
Posle pada Berlinskog zida i globalnog komunističkog poretka 1989. godine Vatikan je nastavio u svom prozelitističkom delovanju na Balkanu tamo gde je stao 1945. godine. Očigledno je da Sveta stolica želi da što pre nadoknadi izgubljeno“ vreme tokom trajanja komunizma, posebno stoga što su se njeni interesi danas potpuno poklopili s interesima SAD i Velike Britanije. A najveći Vatikanov protivnik na Balkanu – Srbija danas je posrnula i skrhana: moralno, demografski, politički, vojnički i ekonomski. Srbija 2011. godine nije Srbija iz 1914. ili 1941. godine. To Vatikan dobro zna i zato želi što pre ostvariti svoje versko-političke ciljeve širenja na istok preko srpskih zemalja.
Glavni cilj Vatikana – nestanak Srba iz Hrvatske i Vojne Krajine – započet s Antom Pavelićem i Alojzijem Stepincem 1941-1945. godine, završen je s Franjom Tuđmanom i Franjom Kuharićem 1991-1995. godine. Katolizacija Crne Gore, promovisanjem dukljanske ideologije na antisrpskoj osnovi, uveliko već daje svoje prve rezultate. Cilj Vatikana je jasan: odvajanje Crnogorske mitropolije od Srpske pravoslavne crkve i proglašenje unije sa Svetom stolicom, nad kojom bi Zagrebačka nadbiskupija dobila punu crkveno-pravnu jurisdikciju. Na taj način bi se i većinsko pravoslavno stanovništvo, preko montenegrinstva“ postepeno pretapalo u Hrvate, prema već dobro uhodanom mehanizmu primenjenom u Bosni, Hercegovini, Dalmaciji, Slavoniji, Žumberku i ostalim zemljama pod misijom“. U severnoj Srbiji (konstituisano kao autonomna Vojvodina), naročito posle usvajanja njenog neohabzburškog statuta, na delu je isti takav etničko-verski inženjering, s ciljem da bude predmet pune katolizacije i time odvojena od matične države. U tom pohodu Vatikana jedinu prepreku za sada predstavlja Republika Srpska. No, Vatikan se nada da će i ta prepreka biti savladana. Za to će poslužiti Haški tribunal, kao neka vrsta postmodernističke španske inkvizicije. Presudom za izmišljeni genocid u Srebrenici koja je već namenjena Radovanu Karadžiću i Ratku Mladiću želi se postići da Republika Srpska formalno i faktički bude uklonjena sa političke mape. Na taj način unapred se kriminalizuje bilo kakav oblik srpske državnosti zapadno od Drine, koji se u startu smatra zločinačkim. Na koncu, beatifikacijom nabiskupa Stepinca želi se postići još jedan cilj – zabašuirvanje i bacanje u istorijski zaborav ustaški genocid nad srpskim narodom te uloga Vatikana i Katoličke crkve u njemu.
Postavlja se pitanje hoće li većina Srba smoći snage da sve to razume i ima li srpska država adekvatan odgovor na ovakav sudbonosni izazov.
