Na današnji dan, 1. avgusta 1790. godine, rođen je Gligorije Gliša Vozarović. Smatra se za jednog od rodonačelnika pisane reči u Srbiji i čoveka koji je svoju strast prema izdavaštvu i knjižarstvu spojio u jedno.
Reklama
Rođen je u Ležimiru, blizu Sremske Mitrovice, 1. avgusta 1790. godine. Bio je prvi srpski knjigovezac, knjižar, samostalni izdavač i bibliotekar u Kneževini Srbiji. Vrlo rano je ostao bez roditelja i od 1812. radi kao gostioničar u Zemunu.
Imao je veliku želju da izuči „koričarski zanat”. Došao je u dodir sa ćerkom srpskog kneza Miloša, koja je bila udata za zemunskog trgovca Todora Hadži-Bajića. Velikodušna Perka Bajićka mu je dala 150 forinti i pomogla mu da otputuje u inostranstvo radi izučavanja željenog zanata. Stiže u Beč 1824. godine gde uči kod tamošnjeg majstora „buchbinder-a” (knjigovezca), Jakova Hermana. Pomaže mu i sâm Vuk Stefanović Karadžić, sa kojim se dopisivao, i koji ga po naučenom zanatu upućuje u Srbiju.
Po povratku u Srbiju i naučivši knjigovezački zanat, 1827. godine, otvara prvu knjižarsku radnju u Srbiji, u Beogradu. Prva lokacija knjižare bila je u kući jedne udovice, uz Ećim-Tominu kafanu (najstarija sačuvana beogradska kafana, osnovana 1826. godine u prizemlju kuće koju je knez Miloš Obrenović poklonio svom lekaru Ećimu Tomi Kostiću).
Opisujući prvi dolazak Vozarovićev u Beograd, Sima Milutinović Sarajlija, između ostalog piše: „I tako ti nam Gligorije Vozarović prijeđe u Serbiju 1827-e godine u ono vrijeme kad u Serbiji još nikakvog od istog zanata bilo nije. Zatim je sve pogotovo sedio u Beogradu i radio svoj zanat prilježno, od dan do dan mu je posao i prohod se umnožavao”.
U njegovoj knjižari je 1832. godine osnovana Narodna biblioteka Srbije, tada pod nazivom „Biblioteka varoši beogradske”, za čiju je ekspanziju zaslužan upravo književni fond Vozarovićev.
Štampao je prvu knjigu u tadašnjoj Srbiji „Srbsko stihotvorenije” 1832. godine. Izdao je celokupna dela Dositeja Obradovića u deset knjiga (četiri toma 1833, do 1836. godine još pet tomova i poslednji 10. tom 1845). Bio je knjigovezac Državne štamparije (1833-1844), osnovane u Kragujevcu (1832). Izdavao je almanah „Golubica s cvetom knjižestva srbskog”. Bio je uveren da je pronašao mesto na kome su spaljene mošti Svetog Save, 1594. g. (1847. g. „Vozarev krst”). 20. februara 1842. godine Srpskoj čitaonici u Irigu darovao je knjigu „Pisma” Dositeja Obradovića kao i tri Golubice sa autentičnom svojeručnom posvetom.
Bio je oženjen Sarom, sestrom Dimitrija Davidovića, sa kojom nije imao dece.
Umro je 10. januara 1848. godine u Beogradu. Sahranjen je na starom tašmajdanskom groblju, kod današnje Crkve svetog Marka u blizini svog kuma Sime Milutinovića Sarajlije, nekom igrom sudbine, nedaleko od mesta na kome su spaljene mošti Svetog Save.
Izvor: Srpska čitaonica Irig
