Ovaj manastir spada u red tri najznačajnija dalmatinska manastira. Pored Krupe i Krke, koji su sagrađeni nešto ranije, istorija manastira Dragović takođe započinje u 14. veku. Nepunih stotinu godina nakon izgradnje prvobitnog manastira, Turci su ga opustošili 1480. godine, što je u izvesnoj meri predodredilo njegovu stradalnu istorijsku sudbu.
Nakon turskog pustošenja, manastir je bio pust dvadeset godina. Potom je obnovljen, da bi 1590. godine ponovo ostao pust punih sedamdeset godina, jer su ga monasi napustili zbog gladi, ali i neprestanih turskih upada.
– Prvobitni manastir Dragović je sazidan 1395.godine, neposredno posle kosovske bitke kada Srbi, bežeći pred Turcima naseljavaju ove krajeve Dalmacije. Od tog manastira danas su ostali samo temelji potopljeni u jezeru Peruča, koji se vide povremeno leti kada se smanji nivo jezera. Iz perioda samog nastanka manastira nemamo mnogo pisanih podataka ali se zna da je sazidan pored rečice Dragović po kojoj je, pretpostavlja se, dobio i ime. Kroz istoriju je dosta puta stradao, bio rušen , paljen i pljačkan pa je i dokumenata koji o tome svedoče ostalo jako malo. Manastir je, od samog nastanka, delio stradalnu sudbu naroda ovoga kraja, stradanje naroda pratilo je stradanje crkve i obrnuto. Dragović je bio jako bogat i jedno od njegovih najvećih stradanja u stvari je njegovo potapanje, zajedno sa svom zemljom i manastirskom imovinom. Dovoljno je reći da je, u to vreme, bio jedan od najvećih u Dalmaciji, dok je danas skoro najmanji. Imao je u svom posedu svoje mlinice, ribnjake, radnike i zemlju ali je bez svega toga ostao, baš kao i narod čije su kuće i čitava imanja potopljeni. Sada kad vidimo sudbinu naroda nakon poslednjeg rata, ova naša pusta sela, sve je to kao nastavak onoga što se ovde već dešavalo – objašnjava iguman manastira Dragović otac Varsonufije.
Manastir Dragović prvi put premešten zbog lošeg terena, a drugi put potopljen
Dok je većina manastira duhovno i materijalno uzrastala tamo gde su im udareni temelji, manastir Dragović imao je drugačiju sudbu. Mesto na kojem se danas nalazi treće je po redu od 1395. godine, kada je sagrađen na prvobitnom mestu. Zbog lošeg terena, a po dozvoli mletačke vlade, premeštanje manastira započelo je 1777. godine.
Novi, drugi po redu manastir Dragović, osveštan je 1867. godine, i činilo se tada da će na tom mestu, zvanom „Vinogradi“ manastir i ostati. Ipak, voljom gospodara ovoga sveta nije bilo tako. Komunističke vlasti u godinama nakon Drugog svetskog rata došle su na ideju da se zarad izgradnje veštačkog jezera potopi manastir Dragović, zajedno sa okolnim srpskim kućama i grobljima. Ideja je i realizovana, manastir je potopljen ali njegova istorija i njegov značaj nisu.
– Nekoliko izvora koji su se nalazili uz rečicu Dragović, ugrožavali su postojanost prvobitnog manastira, zato je donešena odluka da se on izmesti malo istočnije na jednu padinu, te da se sazida veći sa većim konakom. To je završeno 1860. godine uz neke manje poteškoće. Današnji lokalitet manastira je treći po redu i on je na ovom mestu sagrađen 1958. godine u vreme kada su potopljena prethodna dva zajedno sa čitavim selom Koljane u kojem je, tada, živelo pretežno pravoslavno stanovništvo. Stanovništvo je raseljeno glavnom u Vojvodinu gde je većina njih i ostala. Nakon potopa manastira, manastirskog imanja, groblja, čitavog sela i seoskog groblja, kuća i imanja, mnogi se od tog stradanja i gubitka više nikada nisu oporavili. Danas, kada se pojavi ta apsida nekadašnjeg manastira, shvatamo to kao Božiju volju, odnosno dozvolu i pokazatelj onoga što je nekada bilo ovde. U ovo vreme kada se sa istinom i istorijom često zna manipulisati, istorijom često zna manipulisati, eto Gospod se pobrine da se neke stvari ipak ne mogu sakriti i da se njima ne može manipulisati te da se zna da smo mi ovde kroz istoriju obitavali – kaže iguman Varsonufije.
Za potapanje manastira Dragović, odgovorni su i sami Srbi koji su se nalazili na visokim pozicijama unutar, tada vladajuće komunističke partije. Politika tadašnja bila je usmerena protiv vere i crkve, naročito protiv pravoslavlja. Isplativost same elektrane upitna je u odnosu na ono što se postupkom njene gradnje dopustilo. Centralno selo u kraju sa čitavim imanjem je nestalo u najkraćem roku.
Ispod samog jezera, pored manastirskih zidina, ostalo je groblje, grobovi koje manastirsko bratstvo i srodnici nisu uspeli ekshumirati i ponovo sahraniti. Samo je deo monaških kostiju pohranjen u manastirsku, zajedničku grobnicu.
Dragović je bio duhovna oaza
Broj monaha u manastiru, zavisio je od prilika koje su vladale u Dalmaciji, od toga da je bio pust pa sve do izuzetno brojnog bratstva koje je pomagalo velike srpske manastire. U nekim istorijskim periodima Dragović je bio istinska duhovna oaza. Dragovićki monasi osnovali su, u svoje vreme , i manastir Grabovac u Mađarskoj 1770. god koji i danas postoji.
Među brojnim podvižnicima koji su trag sebe upisali u istoriju manastira, izdvaja se ime prepodobnog Makarija dragovićkog koji se, po predanju, podvizavao u steni iznad manastira. Njegovo ime je ukorenjeno u tradiciju manastira i prenosi se sa kolena na koleno. Za svedočenje pravoslavne vere uvek je trebala žrtva, istina je trebala biti iznad interesa a takav životni obrazac u prošlosti je krasio i naše pretke.
Bogata istorija, izuzetan trud dragovićkih monaha, prožet mnogostrukom žrtvom, obavezuje i današnje manastirsko bratstvo, da se, kako i sami kažu, ugledaju na svoje prethodnike, čiji su životi najbolji putokaz današnjim generacijama.
– Mi se tim znakovima vraćamo istorijski unatrag, da svedočimo o postojanju i poreklu. To nas pokreće da se žrtvujemo u borbi za ono što predstavljamo – kaže Varsonufije.
Manastir Dragović stradao i u poslednjem ratu
Manastir je bio porušen i zarastao. U njemu su, nakon rata bile krave tako da je izgledao kao štala sve do 2003. godine kada kreće njegova obnova. Godinu dana nakon toga manastir je dobio svoje bratsvo, dva krčka monaha, oca Varsonufija današnjeg igumana i jeromonaha Jovana.
Dragović je danas obnovljen, ikonopisan, a pored njega izgrađen je i manastirski konak. Počeci obnove nisu bili laki u životu ova dva monaha, ali im je Bog, kako sami kažu, dao snagu i pomoć ljudi koje je ljubav vezivala i danas veže za ovu svetinju.
The post Manastir Dragović appeared first on srbi hr.
