Povod za ovakav skup jeste i obeležavanje takođe stogodišnjeg jubileja od održavanja sednice Srpskog pravoslavnog parohijskog zvanja u Dardi, koja je održana 23. novembra 1918. godine, a na kojoj je odlučeno da će Dardu na Velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu, na kojoj su Bačka, Banat i Baranja pripojeni Kraljevini Srbiji, održanoj dva dana kasnije, predstavljati Teodor Čvarković.
O tim događajima okupljenima je govorio istoričar Pero Matić, inače i sam iz Darde.
– Na ovoj sednici odredio se redosled rada, jedna jedina tačka je bila izbor poslanika za Veliku narodnu skupštinu i taj sveštenik Svetozar Panić koji je bio i zapisničar kaže na kraju da je jednoglasno doneta odluka da Teodor Čvarković bude poslanik i opštine darđanske na ovoj Skupštini. Iako su ti odbori bili sastavljeni od Srba i Šokaca, u Dardi to nije bio slučaj jer u to vreme ovde nije bilo ni Šokaca ni Hrvata, odnosno bile su svega dve hrvatske porodice, dok je Srba bilo 980, a ostalo su bili pretežno Nemci i nešto manje Mađari – istakao je Matić.
Na pomenutoj Skupštini učešće je uzelo 757 delegata iz ova tri regiona od čega je iz Baranje bilo njih 17 i to iz sledećih mesta: Beli Manastir, Bolman, Branjina, Bremen, Darda, Jagodnjak, Lipova, Mohač i Popovac.
Stevan Mihaldžić i Teodor Čvarković- centralne figure ondašnje Baranje
Centralna figura baranjskih predstavnika bio je svakako branjinski prota Stevan Mihaldžić koji je ujedno bio član predsedništva Velike narodne skupštine kasnije i učesnik Mirovne konferencije u Parizu.
– Prota Mihaldžić je jedna izuzetno značajna ličnost, veoma obrazovan sveštenik i neka vrsta prosvetitelja za svoj kraj. Po izbijanju rata on je interniran, ali imao je određenu slobodu kretanja i tada je istražio dokumente o Srbima na prostoru Baranje što je pretvorio u šest svezaka i ta knjiga je veoma uticala na odluke mirovne konferencije. On je bio i u delegaciji Velike narodne skupštine koja je odnela odluke Skupštine regentu Aleksandru Karađorđeviću o prisajedinjenju Bačke, Banata i Baranje Kraljevini Srbiji. Njegova ličnost je krucijalna što se tiče Baranje i njegova je ogromna zasluga što je Baranja postala deo Kraljevine SHS, kasnije Jugoslavije, a danas Hrvatske. Nažalost, protin grob je zarastao, niti ga obilaze Srbi, a Hrvati još manje – naglasio je Matić.
Na skupu održanom u Dardi, pored Matića o događajima i ličnostima na prostoru istočne Slavonije, Baranje i zapadnog Srema iz perioda od pre jednog veka govorio je i direktor Srpskog kulturnog centra iz Vukovara Srđan Sekulić, a prisutnima se obratio i sadašnji zamenik župana Osječko-baranjske županije Radomir Čvarković, koji je inače potomak Teodora Čvarkovića, učesnika Velike narodne skupštine u Novom Sadu.
– Izuzetno sam ponosan na tu činjenicu da mi je čukundeda bio učesnik ove Skupštine. Znao sam to i ranije da je deda Tošo, kako smo ga zvali u porodici, ali kako su ga zvali i svi Darđani, bio učesnik ovog istorijskog i značajnog događaja. On je bio odbornik, domaćin i zemljoradnik, a podršku na pomenutoj sednici dobio je jednoglasno, što se može videti i iz kopije zapisnika koju posedujemo – napomenuo je Čvarković.
Nakon predavanja posetioci su imali priliku da pogledaju i izložbu Srpskog kulturnog centra iz Vukovara koja je vezana upravo za pomenuti period, odnosno obuhvata događaje i ličnosti sa prostora istočne Slavonije, Baranje i zapadnog Srema, a čiji su autori Srđan Sekulić i Veljko Maksić.
The post Darda: predavanje i izložba povodom sto godina od kraja Prvog svetskog rata appeared first on srbi hr.
