Badnje veče u Njujorku
Podelili smo hiljadu badnjaka
Reporter prisustvovao proslavi Božića u crkvi Sveti Sava na Menhetnu. Prota đokan Majtorović je bio jako zadovoljan posetom srpskih, grčkih i ruskih vernika:
– Lepo je biti Srbin u Americi u vreme Božića, jer se tada vidi sva lepota naše vere i naše crkve, koja predstavlja jedan od najlepših spomenika kulture u Njujorku.
Ovim rečima je Dragan Lučić svom novom prijatelju Nenadu Topaloviću, doseljeniku iz Vojvodine opisivao svoje utiske, dok su obojica, u svečanim odelima, ukrašenim kravatama, stajali u porti crkve Svetog Save u Njujorku.
Bila je subota, šest sati popodne, kada su pravoslavni vernici, ponajvioše Srbi, ali i Grci i Rusi iz Njujorka, počeli da pristižu u portu hrama smeštenog u 26 ulici na Menhetnu.
– Zaista je neobično da u gradu Njujork, koji je simbol 21. veka, vidite ljude u lepoj odeći, kako hodaju ulicama i drže u ruci badnjak, dok napolju sija sunce. Ovo je prvi badnji dan, koji se slavi bez zime i bez trunke snega, što nije mnogo promenilo navike naših ljudi da dođu u hram Svetog Save – rekao nam je Dragan Lučić, lekar, koji već dve decenije živit i radi u Njujorku.
Saborna Crkva Svetog Save u Njujorku bila je prepuna na Badnje veče, jer su sa odraslima stigla i deca, koja su se najviše radovala badnjacima.
Više od hiljadu ljudi iz Njujorka, Nju Džersija i Konektikata prisustvovalo je bdenju sa osvećenjem i deljenjem badnjaka. U najvećoj srpskoj crkvi u dijaspori i četvrtoj po veličini crkvi na Menhetnu služili su otac đokan Majstorović i otac Živko Velimirović.
MN: Obnova hrama i života
Bdenje je počelo u šest sati popodne, a već pola sata kasnije sva mesta pred oltarom i ikonostasom bila su popunjena. Služba je vršena na srpskom i engleskom jeziku. Otac Živko Velimirović održao je govor o položaju i značaju Srpske pravoslavne crkve, kao voditelja i čuvara srpskog naroda u rasejanju i pozvao prisutne na ljubav i zajedništvo.
Prota đokan Majtorović je pričestio i blagoslovio vernike, kojima je istakao važnost hrišćanskog ponašanja, podsećajući da treba činiti dobro da bi se dobrim vratilo. čestitajući ispred crkvene opštine najveći hrišćanski praznik otac đokan je poručio da su svi ljudi jednaki i da se razlikuju samo po njihovim delima. Podsećajući na izreku da bez nevolje nema bogomolje, sveštenik je podsetio vernike da tada često može biti kasno da se grade hramovi.
– Ne smemo dozvoliti ni zbog sebe, a ni zbog naše dece da čekamo da nam bude loše da se okrenemo religiji. Naprotiv, treba da budemo zahvalni Stvoritelju za svaki dobar dan koji nam je dao. Naš hram treba da bude još veći i lepši i da prihvati sve one koji su ovog puta ostali ispred crkve. Višegodišnja i skupa restauracija naše crkve praktično je završena, ali nas čekaju još neki radovi – rekao je okupljenima otac đokan Majstorović, koji vodi ovu crkvu od 1999. godine.
Hram Svetog Save je pre dve godine proslavio 60 godina postojanja. Bila je to prilika da se rekonstruiše. Velike radove na krovu i kancelariji ove saborne crkve donacijama su pomogli vernici, ali i država Njujork, koja je izdvojila 400.000 dolara za renoviranje srpskog hrama.
MN: Dragulj arhitekture
Crkveni kompleks hrama Sveti Sava u Njujorku, koji se nalazi malo uvučen i gotovo skriven od pogleda Njujorčana, nalazi se između blokova 25. i 26. zapadne ulice na Menhetnu. Zdanje srpske crkve predstavlja dragulj arhitekture i prijatno iznenađenje za Njujorčane, što zbog svoje grandioznosti, što zbog mešavine vizantijskog i gotskog stila.
– Crkva i njene okolne zgrade sagrađene su 1850. godine u stilu engelske gotike kao protestanska kapela Trojstva. Završena 1855 po projektu čuvenog arhitekte Ričarda Upjohna. Kupljena je 1942. za 30.000 dolara, jer je srpski narod želeo da ima svoju svetinju na istoku Sjedinjenih Država. Hramu, koja se nalazi nedaleko od nebodera Empajer Stejt Bilding, a koji je građen kao katolička crkva u gotskom stilu, vremenom su dodavani vizantinski elementi. Jedan od prvih posetilaca crkve Sveti Sava pre 60 godina bio je kralj Petar II Karađorđević. Danas hram okuplja sve pravoslavne vernike sa prostora Srbije, bivše Jugoslavije, kao i iz Grčke i Rusije – rekao nam je prota đokan Majtorović.
Pored duhovne i humanitarne misije dosta se radilo i na građevinskom obogaćenju hrama, jer je 1962 postavljen je i osvećen u vizantijskom stilu ručno izrezbaren hrastov ikonostas. Donet je iz manastira Sv. Naum sa Ohrida. Ikone na ikonostasu je živopisao Ivan Meljnikov, ikonopisac iz Rusije. čelicnim gredama u crkvenoj Sali učvršćen je pod, a krajem šezdesetih, ostećeni originalni vitraži na oltarskim prozorima su zamenjeni vizantijskim vitražnim motivima.
Aprila 1968. Komisija za zaštitu spomenika grada Njujorka službeno je proglasila pravoslavnu crkvu Sv. Save, spomenikom pod zaštitom grada jer, kako je napisano u odluci: “ njen izuzetan izgled zahteva specijalnu pažnju, i da je to čini jedinstvenom u gradu Njujorku“.
A decembra 1982. Saborna crkva Sv. Save dobila je najviše zvanje koje jedna građevina može da dobije u Americi – upisana je u Nacionalni registar istorijskih zdanja, kao izuzetno važan spomenik SAD.
Organizacija srpske crkvene zajednice započela je 1937. da bi 20. marta 1940 bila oficijalno registrovana kao „Istočna Pravoslavna crkva Sv. Save, Njujork“. U najvećem američkom gradu danas živi preko 20.000 Srba. Za njih crkva Svetog Save predstavlja pravoslavni i kulturni centar, jer se pored Božanske misije u crkvi organizuju razne kulturne i društvene manifestacije radi očuvanja srpske tradicije. U okviru crkveno-školske opštine Sveti Sava rade Kolo srpskih sestara „Sv. Petka“, crkveni hor, udruženje mladih „Omladina“ i sportski timovi.
– Zvanično crkva ima 700 vernika, ali u vreme verskih praznika, a posebno Božića hram poseti na hiljade pravoslavaca. Za Badnje veče smo podelili hiljadu badnjaka i utrošili 2.000 sveća. A Božić je u nedelju u svojim domovima proslavilo preko 10.000 njurjoških Srba – otkrio nam je prota đokan Majstorović.
Nakon božićne službe, u crkvenoj sali je održana posna večera. Vernici koji nisu mogli da uđu u salu zadovoljili su se prilikom da se u porti hrama Sveti Sava posluže kuvanom rakijom i uživaju u toploj njurjoškoj noći.
