Od g. Kokotovića (ime nije naveo!) dobili smo više nego šture podatke, osim konstatacije da su njegovi starosedeoci (više od dva veka) u Kosinju, u okolini Gospića u Lici. Slava ove porodice je Sv. Jovan.
R. Grujić u „Plemenskom rječniku ličko-krbavske županije“ (iz 1915), navodi dve varijante ovog prezimena, kraću i širu, nastale od iste osnove i potpuno ih izjednačuje – Kokot i Kokotović. Za Kokotoviće veli da žive u 68 kuća i to poglavito oko Kosinja odakle je i ovaj čitalac. To su Gornji i Donji Kosinj i Lipovo Polje (Kosinj), te Gospić, Baljevac (Zavalje) i Kvarte (Perušić). Za Kokote navodi da ih ima u svega sedam domaćinstava, u naseljima Kijani, Tomingaj (Gračac) i Vrebac.
M. Radeka u „Karlovačkom vladičanstvu“, koje se odnosi, između ostalog, i na ovaj prostor, kaže da Kokotovići slave isključivo Sv. Jovana Krstitelja, isto kao Kokoti, s tim što ih ima i katolika.
Prema hrvatskom izvoru o naseljima Like (autor Stjepan Pavičić), Kokotovići su na kosinjsko područje nastanjeni još krajem 17. veka sa „kranjske“ (današnje slovenačke) međe. U tom, prvobitno većinski srpskom naselju kod Kosinja, Kokotovići su zauzimali krajeve ili zaseoke Zamost (dve kuće), Zamršten (15 kuća), Podobljaj (tri), Poljan (27) i Krš (šest).
Kokotovići su, dakle, ovde živeli još pre stvaranja austrijske Vojne granice. Verovatno su izbegli pred Turcima, kad su stigli čak do granice sa Kranjskom pokrajinom. Austrija nije izmeštala ta stara srpska naselja, ali su se Kokotovići kasnije selili prema Lici i Krbavi i postepeno ispraznili područje kod Kosinja. Pored njih ovde je bilo i Uzelaca, Mileusnića, Kordića, Munjasa, Bogavaca, Varićaka i drugih.
Prema šematizmu dabro-bosanske eparhije, već krajem 19. veka, u Bosni je bilo i Kokota i Kokotovića i to mnogo raznovrsnijih slava nego u Lici. Stoga i smatramo da su oni zapravo sa ovih strana (ili preko njih) stigli do Like i Dalmacije. U Bosni, Kokotovića ima samo u Visokom, sa slavom Sv. Nikola, ali zato Kokota ima sa više krsnih imena. Ovo je bitno i stoga što je kraći oblik prezimena po pravilu i znatno stariji, a to može biti značajno za utvrđivanje korena ili puteva kojima su se kretale ove porodice.
Najbrojniji su Kokoti sa slavom Sv. Nikola u Sarajevskom Polju i samom Sarajevu, dok Kokoti u Gudavcu kod Krupe slave đurđevdan, a Sv. Jovana Krstitelja u Bihaću i Hrgaru (Bihać).
U Kobilj-Dolu, uz Kasidolski potok, Kokotovići su bili u istoj kući sa Štakama koje slave đurđevdan, te su i oni uzeli istu slavu.
Idući tragom hercegovačkih Kokota/Kokotovića, našli smo ih u Biogradu (u dnu Nevesinjskog polja), gde su se doselili 1692. godine iz plemena Banjana u Staroj Hercegovini. Daljom starinom su iz stare Crne Gore, ali kako se to sve dešavalo u vremenu i prostoru, nemamo, nažalost, dovoljno ni vremena ni prostora da obrazložimo. Stoga, i u ovom slučaju važi poziv čitaocu da se javi ako želi više podataka.
Predović
G. Milan Predović, sin Dane, poslao nam je pismo iz Pariza u kome je izrazio želju da sazna više o svom poreklu. Rođen je 1940. godine u Škarama kod Otočca, u Lici. U jednom kraćem periodu posle Drugog svetskog rata živeo je sa roditeljima u Ilincima kod Šida, a od 1956. godine u Valpovu kod Osjeka u Slavoniji gde i sada ima blisku rodbinu, potomke svog brata. Jedan od bratanaca g. Predovića živi u Kanadi i tvrdi da ih i tamo ima sa ovim prezimenom. čitalac navodi da ima i tetku u Starčevu kod Pančeva koja je svojoj deci dala prezime Predović. Stric Mane Predović je između dva svetska rata živeo u Beogradu, a potom u Argentini i Parizu. Ne zna se da li je imao potomstvo. Nije siguran, ali misli da ih ima nastanjenih i u Beču.
Prema očevoj priči, u gradskoj arhivi u Otočcu je bio zapis o Predovićima, prema kome su oni, sa Uzelcima, bili prve porodice koje su se tu nastanile iz Ovčeg Polja. Slava svih Predovića našeg čitaoca je Sv. Jovan.
I u „Plemenskom rječniku ličko-krbavske županije“ (iz 1915), R. Grujić navodi da su u ono vreme, početkom 20. veka, u Škarama bila samo dva domaćinstva sa ovim prezimenom, a M. Radeka ih u „Karlovačkom vladičanstvu“ beleži među srpskim porodicama kao starosedeoce, sa slavom Jovanjdan. Interesantno je da istu slavu imaju i Predojevići, za koje se može mirne duše pretpostaviti da su istog korena – ne samo zbog iste slave, već i zbog istog korena prezimena (samo razvijenijeg oblika).
Prema „Leksiku prezimena SR Hrvatske“, sa podacima do sedamdesetih godina 20. veka, koji jasno ocrtavaju situaciju pred poslednja ratna zbivanja na ovom zapadnom balkanskom prostoru, Predovića je bilo u više mesta i opština – u Škarama (Otočac) samo jedna porodica, a najbrojniji su u Krupi (Benkovac) i u Liješću (Karlovac), kao i u Zagrebu. U Kašljarima (Bjelovar) ih ima dosta, a alternativno se zovu i Predojević (kako je zabeleženo u „Leksiku“). Takođe u Osijeku, Sisku, Splitu, Obrovcu i Brinju.
(Predojeviće ostavljamo za drugu priliku, tj. nadajući se da će se u međuvremenu javiti neki čitalac ovog prezimena!)
Prema Stjepanu Pavičiću, sredinom 17. veka u okolinu Otočca, pa i Škara, nastanile su se mnoge srpske porodice iz Primorske krajine, iz Srba i uopšte sa brinjskog područja. Krajiška komisija dala je ovim naseljenicima zemlje u Humu, Podhumu, Zalužnici i Škarama. Među mnogobrojnim porodicama bili su i Predovići. U spiskovima nije navođen broj naseljenih porodica, nego samo prezime, tako da se ne zna koliko ih je tada uistinu doseljeno. U svakom slučaju, Primorska krajina je nastala mnogo pre, pa se doseljenje Predovića, ili njihov starosedelački status može zasigurno pomeriti na 16. ili čak 15. vek.
U Bosni, Predovića samo sa slavom Jovanjdan ima u okolini Prijedora, u Bistrici i Ferićima.
Inače samo ime Predoje i varijante kao Predislav i slična, a od njih su nastala nekolika patronimička prezimena, datiraju još od srednjeg veka. Dedijer tvrdi da su kneževi Predojevići jedna od najstarijih hercegovačkih vlasteoskih porodica, a u „Letopisu popa Dukljanina“ (12. vek) stoji da je postojao kralj Predimir koji je vladao u Humskoj zemlji (na prostoru današnje Hercegovine) koju je potom podelio četvorici sinova.
Cvijetić
„Vrlo cijenjeni i poštovani (…)“ – počinje pismo g. Borisava Cvijetića iz Memingena, u južnoj Bavarskoj, gde živi sa svojom porodicom od 1968. godine. Rodom je iz Prnjavora. Deda đuro Cvijetić, otac đorđo i stric Jevto su već počivši. Otac i stric su imali po petoricu sinova. U Derventisada živi njegov brat od strica Trivo, koji ima tri sina.
Sve što zna o poreklu svojih Cvijetića jeste da se deda đuro doselio u Prnjavor iz okoline Mrkonjić Grada, iz sela Cvijetići koje se tako zvalo bar do Drugog svetskog rata. Smatra se da se njegovo stanovništvo doselilo nekad davno iz Crne Gore. Krsna slava im je đurđevdan. Zna da istoimenih porodica, ali ne i srodnih, ima i u Prnjavoru , Banjaluci i Vrbanji kod Banjaluke, Bugojnu, Bosanskoj Dubici, Srpcu, Pribiniću (kod Teslića), Sremskoj Mitrovici, Sarajevu, Beogradu i Novom Sadu, kao i u Sokolovićima (Han Pijesak), čak oko 30 porodica. Tvrdi da ih ima i u Crnoj Gori“. Pita odakle potiču Cvijetići iz Prnjavora?
U Bosni ima zaista raznorodnih Cvijetića. Slave Aranđelovdan – Travnik, Glamoč, Gradiška, Livno, Sv. Arhiđakona Stefana – oko Banje Luke, Travnika, Visokog i Maglaja, Sv. Vasilija – Banjaluka, Sv. Jovana Krstitelja – oko Banjaluke i Travnika, Miholjdan – Sokolovići, Sv. Simeona Bogoprimca – Maglaj i Tešanj, Nikoljdan – oko Banjaluke i Tešnja, đurđevdan – u parohijama Dobrlin i kod manastira Moštanice (Dubica), u Kaocima (Prnjavor), u Osinji kod Tešnja i u Tešnju.
Cvijetići iz Prnjavora zasigurno potiču iz Bosanske krajine, a bili su poznati pod različitim prezimenima – Krkeljaši, Stankovići, Pustivuci, Milidrazi. Preci našeg čitaoca su najverovatnije od Mićovića-Vraneša iz Krajine koji slave đurđevdan. Starinom od Mandića (Mileševića) iz Prigrede u Banjanima, a još daljom od Pljevalja (Poblaće, Miholjci, Gotovuša). Odatle su se iseljavali preko Banjana u Nevesinje, pa u Livanjsko polje i odatle u zapadnu Bosnu ili Bosansku krajinu.
Bez daljih istraživanja, ne možemo reći da li je ovo prezime patro ili matronimičko. Osim raznih i muških i ženskih imena kojima je koren cvet, ijekavski cvijet, zabeleženo je i muško ime Cvijeto. A žensko Cvijeta je opštepoznato.
Dulikravić (2)
U prošlom broju „Vesti“, objavili smo neke glavnije delove iz pisma g. Branka Dulikravića, iz Koprivnice, Hrvatska, s podacima o porodičnom poreklu. Na kraju opširnog pisma pita „šta je prava istina“ o poreklu njegove familije, jer ima mišljenja da potiču ili iz Stare Hercegovine, ili iz Južne Srbije, ili, pak, iz okoline Užica.
Poznavaocu seoba našeg stanovništva od srednjeg veka naovamo, posebno pred Turcima ili nakon njihovogo osvajanja Balkana, a i dela Panonije do samog Beča, ovo pitanje bi bilo neumesno. Ali, da podsetimo:
U vreme najveće ekspanzije srpske srednjovekovne države, a to znači u doba Dušanovog carstva, Stara Srbija je zahvatala i prostor skoro čitave današnje Albanije (Berat je bio Belgrad), severne Grčke i jugozapadne Bugarske. Otud nije neobično da hercegovački Maleševci potiču sa istočne granice današnje Makedonije, a da su u Pounje stizale porodice, na primer Milanovići, čak sa Crne Reke kod Bitolja. Ili da je toponomastika (imena mesta) Albanije gotovo 80 procenata – srpska.
Većina ovih činjenica je naučno utvrđena i zapisana ali su one, nažalost, malo ili nimalo poznate čak i našim državnim vođama, a kamoli onima kojima to nije struka.
Drugo, iznesena kretanja su utvrđena na globalnom, makroplanu, ali u najboljem slučaju samo za vladarske familije i najveću vlastelu, a ne i stotine hiljada običnih porodica.
Ako odbacimo mogućnost da je oblik Dulikravić nastao od Duniskvarić, odnosno kako je to narod izokrenuo u Duniskravić (prva reč nema objašnjivo značenje, osim ako je, veoma nategnuto, dovedemo u vezu sa đunisom!), najpre se nameće asocijacija na prezime Derikravić. Ono je, nesumnjivo, nastalo od nadimka Derikrava, a ovaj je, mora biti, proistekao uz praktične potrebe skidanja kože sa uginule krave, da se bar koža iskoristila… Ostaje, međutim, zagonetan njen prvi deo.
Koren bi mogao biti isti kao i u prezimenima Duletići, Dulovići i Dulići. Ali, dok su prva dva nesumnjivo patronimičkog postanka, od hipokoristika Duleta i Dulo, od Dušan, treće je moglo nastati samo od korena grčkog porekla dul(os), u značenju sluga. Tako je nastalo ime Hristodulos, to jest Hristov sluga, koje su neke pogrčene cincarske familije uzele za prezime, dok su druge prezivale jednostavno Duleo.
Prezime Dulići, danas u Srbiji poznato po dvoje visokih funcionera, kod nas se u istorijskim izvorima javilo najpre u okolini Gacka, još krajem srednjeg veka, oko 1325. godine, kao srpska (ili bar vraćena u srpstvo) stočarska familija, pravoslavne vere. Po dolasku Turaka, napuštaju ovaj kraj i od njih, kao uspomena, ostaje samo ime jednog malog sela. Kasnije su jedni primili islam, a drugi su se, tokom seobe ka Bosanskoj krajini i Vojnoj granici, prvo pounijatili, pa onda prešli u katoličku veru.
U Lici i okolnim manjim oblastima, uključujući Velebit, otad su tretirani kao Bunjevci, da bi se nakon Prvog svetskog rata, pod uticajem katoličke crkve i velikohrvatskih šovinista, počeli većinom izjašnjavati kao Hrvati.
Do daljeg, ostaje da nagađamo kako je i kada neki od njih dobio nadimak Dulikrava, ali je to verovatno bilo još u vreme njihovog prolaska kroz Liku, gde se zadržalo kao prezime. Dodajmo da pravoslavni Srbi Dulići u Bosni slave đurđevdan, upravo kao i Dulikrave i Dulikravići. A oblici Duniskvarić, odnosno Duniskravić biće da su samo naknadno izmenjeni kad se već poodavno izgubilo sećanje na prvobitni oblik od izvornih Dulića.
