Inženjer Želimir Stefanovic iz Smederevske Palanke, koji je sa Mirkom Vukašinovicem rastaurirao mnoge javne satove, došao je do interesantnog saznanja da je prvi toranjski casovnik u Rusiji, napravio srpski monah Lazar Hilandarac. Bilo je to daleke 1404. godine. Zapis o tome postoji i u turistickom vodicu Moskve. U njemu se kaže da je prvi javni sat na velikokneževskom dvoru u Kremlju uradio srpski monah Lazar. Taj sat je bio medu prvima u Evropi i smatran je cudom toga vremena.
– O tome postoje i pisani tragovi u moskovskim letopisima. Sacuvana je minijatura iz 16. veka koja prikazuje monaha Lazara kako tek završen sat pokazuje velikom knezu moskovskom, Vasiliju Dimitrijevicu – pripoveda inženjer Stefanovic – Ta gravira svedoci i o izgledu brojcanika iz tih vremena. Imali su crkvenoslovenske brojeve: az, buki, vjedi… Takav brojcanik nalazi se i na satu srpskog manastira Sveti đorde u jednom mestu u temištvarskoj oblasti, kojeg su podigli poznatisrpski zadužbinari Brankovici.
Inženjer Stefanovic smatra da bi takav brojcanik mogao krasiti i neku od kalemegdanskih kula s obzirom da postoji inicijativa da se na jednoj od njih postavi javni sat.
– Od arhitekta Vladana Zdravkovica Avakuma, obnovitelja beogradske tvrdave saznao sam za tragove koji ukazuju da su kule krasili satovi još u vreme despota Stefana Lazarevica i đurda Brankovica – kaže Stefanovic.
Brojcanici bi i sada, prema njegovom mišljenju, ako dode do realizacije ideja, trebalo da budu okrenuti prema jednoj, kako arhitekta Vojislav Devic veli, od cetiri biblijsko rajske reke – Dunavu.
Inženjer Stefanovic je uveren da bi se na ovaj nacin upotpunila i turisticka ponuda Beograda, jer bi posetiocima, uz ostalo, mogli ponešto saznati i o monahu Lazaru Hilandarcu i o srpskoj satnoj tehnologiji toga doba.
