Posle usvajanja Zakona o dvojnom državljanstvu za mađarsku dijasporu, sve zemlje koje se graniče s Mađarskom reagovale su zabrinuto i žustro – osim Srbije
Od održavanja osnivačke sednice mađarskog Parlamenta (novi saziv konstituisan 14. maja), u kojem dvotrećinsku većinu čine poslanici konzervativno-desničarskog Saveza demokratske omladine (Fides) i (satelitske) Hrišćansko-demokratske narodne partije (KDNP) prošlo je tačno dvanaest dana. Naizgled mirnih. Od 26. maja, olujna košava, praćena političkim nepogodama, ne prestaje da duva Karpatskim bazenom. U 9. časova i 19. minuta, te poslednje srede u maju, vlada novog-starog premijera Viktora Orbana, realizovala je naum star osam godina. Usvojila je zakon koji će olakšati osobama mađarskog porekla a koje žive u drugim zemljama, da postanu državljani Mađarske! Od 386 poslanika u zdanju na Košutovom trgu, 344 je glasalo – ZA!
ODUŠEVLJENJE U VOJVODINI
Zakon o dvojnom državljanstvu za Mađare u okolnim državama bio je jabuka razdora i u redovima donedavno vladajućih (u dva mandata zaredom!) – socijalista! Tridesetdvoje poslanika MSP-a (54 odsto), glasalo je za usvajanje pomenutog zakona, dvadesetjedan bio je protiv, šestoro uzdržano. Ferenc đurčanj, koji je 2004. godine, kada su vladajući socijalisti raspisali referendum u kojem su građani Mađarske natpolovičnom većinom odbili instituciju dvojnog državljanstva za sunarodnike u rasejanju – bio premijer (!) – ostao je dosledan. Kao i pre šest godina, i ovoga puta – glasao je protiv davanja mađarskog pasoša dijaspori!
Naša osnovna obaveza prema celini mađarske nacije jeste da izbrišemo sramotu duhovnog Trijanona od 5. decembra 2004, kada su građani Mađarske na referendumu odbili dvojno državljanstvo – izjavio je odmah po usvajanju Zakona Viktor Orban, tvrdeći da je dodeljivanje državljanstva svojim sunarodnicima, bez obzira na mesto boravka – pravo svake države!? Mišljenje drugih tu nije važno! Zakon će stupiti na snagu 20. avgusta, na Dan nacionalnog svetitelja – kralja Stefana, a prva državljanstva Mađarima u okolnim zemljama biće dodeljena u roku od četiri i po meseca nakon predaje pojedinačnih zahteva. Dakle, od 1. januara 2011. godine, kada Mađarska bude predsedavala – Evropskom unijom!
Zakonu o dvojnom državljanstvu za Mađare, koji je usvojen samo 10 dana pre 90. godišnjice Trijanonskog ugovora (potpisan 4. juna 1920), donetom na ultradesničarskom talasu i s ciljem ponovnog nacionalnog ujedinjenja Mađara(!), najradosniji i istorijski najzahvalniji bili su pripadnici mađarske manjine u zemlji u kojoj pomenuti zakon nije izazvao gotovo nikakve (pogotovo ne negativne) političke reakcije, niti turbulencije u javnom životu! U Srbiji (sic!).
Aktuelni lider Saveza vojvođanskih Mađara Ištvan Pastor odluku parlamenta svoje matične zemlje smatra istorijskom i vrlo vrednom za naredne korake, prepoznajući u njoj poruku zašto je doneta upravo nekoliko dana pre devedesetogodišnjice rasparčavanja zemlje. Fides zakonom šalje institucionalni signal da Parlament mađarsku naciju želi ponovo da pretvori u uspešnu, jedinstvenu i dominantnu, očekujući i doprinos sunarodnika u regionu!
Predsednik Demokratske stranke vojvođanskih Mađara Andraš Agošton, koji već 17. godina žestoko podržava ideju dvojnog državljanstva, očekuje, pak, da će dvojno državljanstvo omogućiti političku integraciju Mađara bez (za sada) promene granica!
Drugi pasoš za Mađare u susednim zemljama burno je pozdravio i predsednik Skupštine Vojvodine, smatrajući ovakvu odluku moralnom satisfakcijom za neuspeli referendum o dvojnom državljanstvu 2004. godine u Mađarskoj. Dvojno državljanstvo, kao i svi Mađari, doživljavam kao potvrdu pripadnosti jedinstvenoj mađarskoj naciji! – rekao je Šandor Egereši (Koga pomenuti političar predstavlja, Mađarsku ili Srbiju, da li se to godinama neko ko je morao a nije uradio – zapitao, i – koliko će državi Srbiji još trebati vremena da formira vlastiti nacionalni identitet i da štiti njegov interes?).
TURBULENCIJE U SLOVAčKOJ
Dan nakon usvajanja Zakona o dvojnom državljanstvu za mađarsku dijasporu, šest od sedam država koje se graniče s Mađarskom (samo je, kao što smo napomenuli, Srbija oćutala!) reagovalo je zabrinuto, poneke i vrlo žučno. Austrija i Ukrajina Ustavom ne dozvoljavaju instituciju dvojnog državljanstva, a kod pet preostalih zemalja uslov je prethodno potpisivanje bilateralnog ugovora Mađarske sa svakom pojedinačnom državom – a ona to nije uradila ni sa jednom! Orbanova odluka, čija je partijska politika trenutno i aktuelna politika mađarske vlade – bila je jednostrana!
Na mađarski Zakon o dvojnom državljanstvu, koji smatraju tempiranom vremenskom
bombom jer predstavlja malignu teritorijalnu opasnost za Slovačku, najglasnije je upozorila Bratislava koja se u roku od 24 časa od njegovog donošenja žalila visokom komesaru za manjine OEBS-a Knutu Volebeku. Upozorio sam države da ne dodeljuju državljanstvo na etničkoj, nacionalnoj, jezičkoj ili kulturnoj osnovi i opomenuo ih na posledice koje one donose. Znao je to i Viktor Orban… – preneo je komesar Volebek svoju ocenu šefu slovačke diplomatije Miroslavu Lajčaku s kojim se susreo u Hagu 27. maja.
Istog dana održana je i vanredna sednica parlamenta Slovačke na kojoj je donet edikt da Mađarska jednostranim odlukama koje izvan njenih teritorijalnih granica nemaju nikakvo pravno dejstvo nelegalno ugrožava državljane Slovačke – mađarskog etničkog porekla, remeteći stabilnost i mir u Srednjoj Evropi. To, kako je predsednik slovačke Skupštine Pavel Paško rekao – Mađarska radi po ko zna koji put! Jednostranim potezima Budimpešta je u dosadašnjoj istoriji prekršila brojne međunarodne sporazume, kao i najvažniji – koji je potpisala 1961. godine upravo u vezi rešavanja odnosa državljanstva između čSSR i Mađarske.
Nećemo nikad dozvoliti da slovački Mađari, podržani desničarskom vlasti u njihovoj matici i ultranacionalistom Viktorom Orbanom, koji konstantno pripremaju teren za referendumsku secesiju – na jugu Slovačke iskoriste pogodan trenutak i ponove kosovskometohijski scenario, kao što su to uradili Albanci u Srbiji, istakla je Ana Belousova, potpredsednica Slovačke narodne partije.
Kao odgovor na odluku parlamenta Mađarske o donošenju zakona o obezbeđivanju mogućnosti sticanja dvojnog državljanstva Mađarima u regionu, Slovačka je na istoj sednici izmenila svoj Zakon o državljanstvu! Prema tim izmenama, usvojenim sa 113 poslaničkih glasova (od 150 parlamentarnih zastupnika), ukoliko dosadašnji državljanin Slovačke samovoljno uzima državljanstvo druge države, izgubiće slovačko državljanstvo! Istovremeno, on neće moći da radi u određenim ustanovama od nacionalnog značaja (na primer, u policiji ili u službi Državne bezbednosti!). Ubuduće, državljanin Slovačke, ukoliko bude tražio državljanstvo druge zemlje, o ovoj nameri obavezno mora da obavesti državne organe. U slučaju neispunjenja ove obaveze, kazniće se sa 3.319 evra!
