Na osnovu Sporazuma između Srbije i Hrvatske i pratećeg Protokola, a uz saglasnost Svetog Arhijerejskog Sinoda Srpske pravoslavne crkve kulturna dobra iz Eparhije osječko-poljske i baranjske, Eparhije zahumsko-hercegovačke i primorske i Eparhije pakračko-slavonske otpremljena su 13. decembra u crkve i riznice Srpske pravoslavne crkve u Hrvatskoj.
Prethodno je Mešovita srpsko-hrvatska međudržavna komisija za povraćaj kulturnih dobara utvrdila da su se za to stekli svi neophodni uslovi – objavilo je na svojim internet stranicama Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije.
Crkvama Svetog Georgija u Boboti i Svetog Nikole u Vukovaru u Eparhiji osječko-poljskoj i baranjskoj vraćeno je 63 ikone, Riznici Blagoveštenja u Dubrovniku u Eparhiji zahumsko-hercegovačkoj i primorskoj 11 ikona, a crkvama Svetog Georgija u Velikim Bastajima i Svetog Nikole u Lisičini u Eparhiji pakračko-slavonskoj108 ikona koje će biti čuvane u novom depou Eparhijskog dvora u Pakracu.
Ikone se vratile kući u Vukovar
U vukovarsku crkvu Sv. Oca Nikolaja vraćeno je 38 od ukupno 59 ikona koliko ih je bilo na originalnom ikonostasu dok su ostale u ratu uništene.
– Nakon što je prošlo 27 godina kako su ove naše svete ikone spasene i prevezene u Srbiju i sada konačno vraćene tamo gde i pripadaju radujem se kao malo dete. I naši vernici pokazali su jednu veliku dozu strpljenja i mislim da našoj sreći sada nema kraja – kaže vukovarski prota Saša Kuzmanović dan nakon što su ikone stigle u Vukovar i pod krov hrama Sv. Oca Nikolaja.
Prvi naredni korak je da postojeće ikone do Božića budu vraćene na crkveni ikonostas, a drugi da se izabere ikonopisac koji će uraditi replike onih ikona koje su u ratu postradale i koje sada nedostaju.
– To ćemo raditi u dogovoru sa konzervatorima iz pokrajinskog Zavoda. Voleo bih da se taj posao uradi ovde, a ne van granica Hrvatske jer onda bi morali da demontiramo ceo ikonostas. Sada kada je to vraćeno ne bih voleo da se to ponovo iznosi, jer mislim da smo blagosloveni što i na ovom našem prostoru imamo umetnika koji bi to mogao odlično da uradi po svim pravilima i kanonima. Dogovor o tome trebao bi da bude utvrđen u predstojećim danima – kaže prota.
Treba uraditi 21 repliku ikona koje nedostaju, a to uključuje i pevnice i vladičanski tron što čini celinu nameštaja koji je bio zaštićen. Ikone su nastale početkom 19. veka i sada su potpuno restaurisane. I pre stradanja crkve one su bile u lošem stanju i bile su zrele za restauraciju tako da su ih sada stručnjaci iz pokrajinskog Zavoda za restauraciju vratili potpuno obnovljene.
Ikone spasao sveštenik
Prota Kuzmanović ističe da je ikone nakon miniranja i spaljivanja crkve u septembru 1991. godine spasio sveštenik Đorđe Šijaković.
– Ikone su spasene zahvaljujući činjenici da je pokojni otac Đorđe ostao u gradu. On je iz minirane i spaljene crkve izneo ikone koje nisu izgorele. Okolnosti pod kojima je on to dobro delo uradio bile su teške, a njegova žrtva velika. Nažalost, u svim izveštajima koji su kasnije pisani njegovo ime niko ne pominje. Crkva je 15. ili 16. septembra 1991. godine bila minirana, a on je neposredno nakon toga preduzeo korake da spasi ono što se spasiti dalo. Neke od ikona koje je izneo bile su nagorele i one su samo delimično restaurisane – priča prota Kuzmanović.
Posao konzervatorima može da olakša i činjenica da postoje crno-bele fotografije celokupnog ikonostasa koje su snimljene 1989. godine.
Na sastanku Mešovite komisije koji je održan u Pokrajinskom zavodu za zaštitu spomenika kulture – Petrovaradin, usvojen je zapisnik sa prethodne sednice Komisije održane u julu u Zagrebu. Razgovaralo se o obnovi riznica u Krki i Šibeniku, planu čuvanja materijala iz Eparhije dalmatinske i u Eparhiji osečkopoljskoj i baranjskoj, kao i nastavku obnove Eparhijskog dvora u Pakracu sa riznicom.
The post Ikone crkava i riznica Srpske pravoslavne crkve vraćene u Hrvatsku appeared first on srbi hr.
