Program proslave godišnjice u organizaciji Udruženja antifašističkih boraca i antifašista grada Vukovara i Saveza antifašističkih boraca i antifašista Republike Hrvatske započeo je u prepodnevnim časovima polaganjem venaca u Borovu naselju, kod spomenika palim borcima Crvene armije i Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije.
Nastavljen je u Iloku, prijemom kod gradonačelnice Marine Budimir i dočekom sekcije Prve proleterske brigade, nakon čega su položeni venci i odana počast palim borcima na partizanskim grobljima u Iloku i Šarengradu.
Centralna svečanost održana je u Vukovaru, ispred spomen-kosturnice žrtava Dudika, palih boraca 5. vojvođanske udarne brigade i boraca Crvene armije, na Trgu žrtava fašizma u Vukovaru. Počast palim borcima odao je i predsednik Saveza antifašističkih boraca i antifašista Republike Hrvatske Franjo Habulin, koji je obratio okupljenima i tom prilikom podsetio na značaj proboja Sremskog fronta.
– Sremski front jedno je od najtežih i najdugotrajnijih bojišta u NOB-u. Tokom tih borbi poginulo je preko 13.000 boraca Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije, 1.100 boraca Crvene armije, 620 boraca Bugarske narodne armije i 160 boraca brigade Italia. Dugujemo im večnu zahvalnost. Iako danas slavimo, prilika je to da se setimo onih koji su položili svoje živote za slobodu. Njihova žrtva nas obavezuje da svojim delovanjem istrgnemo iz zaborava sećanje koje bi moglo nestati u magli istorijskog revizionizma. Dugujemo im zahvalnost što su stvorili temelje današnje evropske i samostalne Republike Hrvatske – rekao je Habulin.
„Danas se izjednačavaju žrtve i dželati“
Pred spomen kosturnicom u blizini vukovarske bolnice pozdravljajuću okupljene predsednik Udruženja antifašističkih boraca i antifašista Vukovara Lazo Đokić osvrnuo se na današnji odnos prema antifašističkoj borbi.
– Ogromne žrtve na ovim prostorima širom sveta koje su pale u borbi protiv fašizma moraju biti dovoljna opomena da se borimo protiv oživljavanja ideja zla . Ideje za što su ginuli rodoljubi i antifašistički borci danas se iskrivljuju i pokušava se izjednačiti žrtvu i dželata. Logor Jasenovac u kome su pobijene na hiljade nevinih ljudi proglašava se radnim logorom! Zakonom se ustaše prevode u domovinsku vojsku, a za šta su se borili partizani pitamo se, rekao je Đokić i dodao da borba protiv fašizma mora biti trajna.
– Moramo se suprostavljati idejama zla, mržnje, netolerancije, neravnopravnosti i isključivosti, izjednačavanju fašista i antifašista. Svet zasnovan na nacionalnoj, verskoj i svakoj drugoj netrpeljivosti vodi nas u novo zlo, podele i sukobe. Danas se često na javnim mestima čuje i širi govor mržnje, poziva na linč neistomišljenika, pripadnika druge vere ili naroda. Naši preci koji su pre 73 godine položili svoje živote i koji su ginuli u borbi protiv fašizma nisu bili zadojeni mržnjom, nego željom za slobodom, pravom na tolerantan i ravnopravan život.
Vence položile brojne delegacije
Vence ispred Spomen-kosturnice u Vukovaru položile su brojne delegacije iz Hrvatske, Srbije i Bosne i Hercegovine, među njima i delegacije srpskih institucija u Hrvatskoj Zajedničkog veća opština, SDSS-a, VSNM-a, delegacija Ambasade Rusije i mnogi drugi. Upriličen je zatim i prigodan kulturno-umetnički program.
Pukovnik Zdenko Duplančić odao počast saborcima
Počast poginulim saborcima odao je i osamdesetosmogodišnji Zdenko Duplančić, penzionisani pukovnik avijacije i predsednik sekcije Prve proleterske brigade iz Beograda koji je učestvovao u proboju Sremskog fronta.
– Bio sam borac Prve proleterske divizije. Kada smo oslobodili Beograd bili smo mesec dana na frontu, kod Iloka smo smenili jedinice i išli na Orolik sve do napada Nemaca koji su nas negde u januaru malo potisnuli. Front se kasnije stabilizovao i našu diviziju su prebacili u Šarengrad gde smo imali rovove punog profila. Tu smo čekali dan „D“ odnosno 12.april. Ujutro u 4.45 posle artiljerijske pripreme po prednjim linijama neprijatelja i dejstva avijacije iz vazduha u 5.00 sati krenuli smo na juriš iz rovova i uveče smo već bili u Vukovaru – priseća se Duplančić.
– Posle Vukovara smo produžili u Borovo gde smo prenoćili i krenuli dalje prema Đakovu. Poginulo je dosta boraca. Rat je, nije to dečija igra. To je bio drugi način ratovanja ne kao u partizanima po Srbiji i Bosni gde smo mi dolazili na mesta iznenada i odlazili. Ovde nema bežanja, nema nazad, govori Zdenko Duplančić.
Na akademiji o pozdravu „za dom spremni“
On je o značaju Sremskog fronta za oslobođenje od fašizma govorio na svečanoj akademiji u restoranu “Mornar”. Nakon penzionisanog pukovnik avijacije iz Beograda, tematsko predavanje održao je predsednik Izvršnog odbora SDSS-a i član vukovarskih antifašista Boro Rkman. Rkman je govorio o “Dokumentu dijaloga” odnosno preporukama Veća za suočavanje sa prošlošću.
– Veće kaže da se “za dom spremni” može koristiti na komemoracijama za poginule pripadnike HOS-a. Civilizacijski je sećati se onih koji nisu živi i koji su stradali u ratu od 1991. do 1995. ali to sećanje, isto tako civilizacijski, ne sme vređati i omalovažavati osećaje i sećanja na one druge koji su upravo pod tim pokličom na razne načine stradavali od 1941.do 1945. Sa Ustavom koji današnju Hrvatsku jasno temelji na odlukama ZAVNOH-a, odnosno antifašizmu, ne može biti pogodbe, ne može nešto što je protivzakonito istovremeno malo biti i zakonito, reako je Rkman i dodao kako čista i zdrava logika nalaže da “ako je “za dom spremni” protivan Ustavu, onda su i iznimke isto tako protivustavne”!
Godišnjica obeležena i u Borovu
Dan kasnije, istim povodom, antifašisti su se okupili i u Borovu da svečano obeleže oslobođenje svog mesta od nemačkog okupatora i ustaša. U Borovu se ovaj datum obeležava i kao Dan borovskog Udruženja penzionera. Svečanost je započela komemorativnim skupom kod Spomenika palim borcima i žrtvama Drugog svetskog rata.
Nakon pomena žrtvama, koji su služili borovski sveštenici: protojerej-stavrofor Čedo Lukić, arhijerejski namesnik borovski i jerej Dragan Serdar, sećanja na 13. april 1945. godine i stradanje ovdašnjeg stanovništva u Drugom svetskom ratu, evocirao je potpredsednik Zajednice udruženja antifašističkih boraca i antifašista Vukovarsko-sremske županije Siniša Rakazović iz Borova. U svom izlaganju Rakazović je posebno istakao doprinos koji su narodnooslobodilačkoj borbi dali meštani Borova.
– Borovci su dali značajan doprinos NOB-u, o čemu svedoče i 123 imena uklesana u ovaj spomenik, što znači da je svaki treći učesnik te borbe dao život za slobodu. Za sve što su učinili slava im i hvala! – poručio je Rakazović.
Vence na spomenik u centru mesta položili su predstavnici borovskog Udruženja antifašističkih boraca i antifašista, Opštine Borovo, Zajedničkog veća opština, Samostalne demokratske srpske stranke, Veća srpske nacionalne manjine opštine Borovo, Udruženja penzionera Borovo, Lovačkog društva Borovo, kao i brojne delegacije penzionera i antifašista iz Hrvatske, Srbije, Republike Srpske i Mađarske.
Borovska antifašistička organizacija danas ima oko 140 članova, od čega tridesetak mlađih, ističe predsednik Slobodan Landup.
– Imamo tridesetak članova koji su stari između 40 i 50 godina, što znači da se organizacija podmlađuje. To su potomci nekadašnjih boraca. Opraštamo, ali zaboraviti ne smemo, kako se to zlo fašizma ne bi ponovilo u budućnosti – rekao je Landup.
Nakon pomena i govora održan je i kraći kulturno-umetnički program, uz učešće recitatora Osnovne škole Borovo.
Godišnjica proboja Sremskog fronta i oslobođenja ovog kraja od fašizma obeležena je 16. aprila i u Pačetinu.
The post Godišnjica oslobođenja vukovarskog kraja od fašizma i proboja Sremskog fronta appeared first on srbi hr.
