Multimedijalna interaktivna izložba „Srbija 1915-1916“ autora dr Dušice Bojić i muzejskog savetnika Nebojše Damnjanovića, nastoji da, kroz do sada neizlaganu arhivsku građu, artefakte i fotografije, što potpunije prikaže stradanje i značaj ovog perioda srpske istorije.
Izložba prikazuje događanja tokom 1915. i 1916. godine, kada se Srbija, nakon velikih pobeda na Ceru, Drini i Kolubari 1914. godine i proklamovanja ratnog cilja zasnovanog na ideji oslobođenja i ujedinjenja celog srpskog naroda i srodnih južnoslovenskih naroda, suočila sa velikom epidemijom tifusa, diplomatskim pritiscima saveznika da se odrekne ratnog cilja, a potom, od početka oktobra 1915. i novim udarom brojno i tehnički nadmoćnijeg neprijatelja.
Pružajući herojski otpor, posebno u odbrani Beograda, vojska se, praćena velikim brojem civila po odluci vlade i Vrhovne komande, pod najtežim zimskim uslovima uz izuzetno velike gubitke povlačila preko Crne Gore i Albanije ka Jadranskom moru, gde su ih, na zahtev ruskog cara, čekali saveznički brodovi spremni za evakuaciju na grčko ostrvo Krf, ali i brojne zemlje Evrope i Afrike.
Interaktivne instalacije koje su deo postavke na savremen način približavaju stradanje i herojstvo srpske vojske i naroda u odbrani od centralnih sila, a realizaciju su materijalima iz svojih fondova pomogli Vojni muzej, Muzej nauke i tehnike i Narodni muzej u Čačku.
Izložbu „Srbija 1915-1916“ upotpunjuje gostujuća izložba „Francusko-srpska bolnica u Sedesu, Solun“, autora arheologa Muzeja vizantijske kulture dr Anastasiosa Antonarasa i dr Joanisa Mocianosa, koja obuhvata bogat fotografski i video materijal dopunjen originalnim artefaktima Istorijskog muzeja Srbije.
Postavka predstavlja sagledavanje i prikaz Velikog rata na Solunskom frontu iz ugla običnog čoveka, a inspirisana je otkrićem izvesnog broja predmeta pronađenih u nekadašnjem Sedesu (danas Termi), nadomak Soluna, koji su bili deo opreme francuske poljske vojne bolnice iz 1916, formirane delom i od poljske bolnice Moravske divizije.
Pronađeni materijalni dokazi o bolničkoj nezi vojnika u velikoj meri su i danas neistraženi, ali fotografska dokumentacija francuske Istočne armije nedvosmisleno ukazuje na njihovu povezanost sa poljskom vojnom bolnicom i daje značajne informacije o spravljanju i čuvanju lekova, o čemu svedoče i nađene staklene posude.
Arheološki nalazi iz Termi ukazuju i na ključne promene koje je doživeo Solun kao rezultat boravka više hiljada vojnika i predstavnika civilnih i sanitetskih misija.
Dizajn postavki su osmislili Rastko Šurdić i Iva Jotić Lubura, dok su dizajn interaktivnih instalacija na izložbi „Srbija 1915-1916“ kreirali Marko Todorović i Marko Savić, kreatori instalacija i na prethodnim projektima Istorijskog muzeja Srbije (izložbe „Srbija 1914“ i „Pupin od fizičke ka duhovnoj stvarnosti“, kao i nova postavka u Srpskoj kući na Krfu).
Izložbe se realizuju u okviru Programa obeležavanja stogodišnjice Prvog svetskog rata, uz podršku i pokroviteljstvo Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.
Izložba „Srbija 1915-1916“ biće otvorena do septembra, a postavka „Francusko-srpska bolnica u Sedesu, Solun“ moći će da se pogleda do marta naredne godine.
